70% ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੋਕ ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ : ਡਾ. ਅਮਿਤ ਗਰਗ
ਪਟਿਆਲਾ, 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 : ਭਾਰਤ ਦੀ 70 ਫੀਸਦੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਬਾਦੀ ਮੋਟਾਪੇ (Obesity) ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ । ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ ।
ਭਾਰਤ ਦੀ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗ ਆਬਾਦੀ ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ
ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ (Park Hospital) ਵਿਖੇ ਸੀਨੀਅਰ ਐਸੋਸੀਏਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬੈਰੀਐਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸਰਜਰੀ ਡਾ. ਅਮਿਤ ਗਰਗ (Dr. Amit Garg) ਨੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗ ਆਬਾਦੀ ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ । ਮੋਟਾਪਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਟਾਈਪ-2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਬਸਟਰਟਿਵ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ, ਓਸਟੀਓਆਰਥਾਈਟਿਸ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਮਾਹਵਾਰੀ ਅਨਿਯਮਿਤਤਾ, ਬਾਂਝਪਨ, ਹਰਨੀਆ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਸੀਨੀਅਰ ਸਲਾਹਕਾਰ ਜਨਰਲ ਸਰਜਰੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ ਮੋਹਾਲੀ ਡਾ. ਵਿਮਲ ਵਿਭਾਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਮੋਟਾਪਾ ਅਮੀਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ।
ਮਰੀਜ਼ ਬੈਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਮੋਟਾਪਾ ਸਿਰਫ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ, ਮੋਟਾਪਾ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । 5-10 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਮੋਟਾਪੇ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇਕੱਲੇ ਸਰਜਰੀ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਸਰਜੀਕਲ ਵਿਕਲਪਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਡਾ. ਅਮਿਤ ਗਰਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਬੈਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ (Bariatric surgery) ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਗੈਸਟਰਿਕ ਸਲੀਵ ਗੈਸਟਰੈਕਟੋਮੀ ਵਿੱਚ, ਪੇਟ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇੱਕ ਸਟੈਪਲਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ 60-70% ਵਾਧੂ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਗੈਸਟ੍ਰਿਕ ਬਾਈਪਾਸ ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਚ, ਪੇਟ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜੇਬ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅੰਤੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਟੈਪਲ ਕਰਕੇ ਪੇਟ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਲੈਪਰੋਸਕੋਪੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੀਹੋਲ ਸਰਜਰੀਆਂ ਹਨ । ਬੇਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ ਮੋਟੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ 60-70% ਵਾਧੂ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ (Weight loss) ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ।
ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ 90 ਤੋਂ 95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਜਾਂ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸਰਜਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ 90 ਤੋਂ 95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਡਾ. ਅਮਿਤ ਗਰਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2019 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 40,000 ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਰਜਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਦਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨ । ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਆਪਣੇ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਖਰਚੇ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਅਮੀਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ।
ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਬੈਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕਵਰ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬੈਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ (Bariatric surgery) ਨੂੰ ਵੀ ਕਵਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉਤਰਾਂਚਲ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਰਗੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ ਬੈਰੀਏਟ੍ਰਿਕ ਸਰਜਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਟ੍ਰਾਈਸਿਟੀ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ :
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ-ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ-ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ-ਸ਼ੂਗਰ-ਪਿੱਤੇ ਦੇ ਰੋਗ-ਸਟ੍ਰੋਕ- ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ-ਕੈਂਸਰ-ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਜਿਗਰ-ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਕਾਰ-ਤਣਾਅ, ਚਿੰਤਾ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਮੂਡ ਬਦਲਣਾ
